(phần kết)
Mùa hè năm ấy, hai cha con Thủy đi nghỉ mát ở Cửa Lò. Khi vào tới Vinh, ba Thủy đi đâu cả một buổi chiều. Sáng hôm sau hai cha con đi xe ngựa xuống Cửa Lò. Sau muời lăm ngày nghỉ trở về Hà Nội. Một đêm ông cụ nói với Thủy: - Con sẽ vào học sư phạm. Thủy thầm nghĩ ông cụ xưa vốn là một giáo viên đi làm cách mạng, chắc cụ muốn mình nối nghiệp.
- Nhưng con sẽ vào học đại học sư phạm Vinh. Ba đã xem xét kỹ rồi, hầu hết các giáo sư giỏi hiện nay đều ở Vinh. Con phải học đại học sư phạm văn. Sau này khi đất nước thống nhất chúng ta có thể sử dụng giáo viên toán của chính quyền cũ, chứ không thể sử dụng giáo viên văn của họ. Thủy định phản ứng, cụ đưa tay ngăn lại: - Vinh là đất học, đất cách mạng. Cụ nói tiếp rồi nhấn mạnh từng chữ:
- Có như thế nay mai ba mới yên trí lên đường trở lại miền Nam. Những tiếng cuối cùng ấy từng tiếng rơi vào lòng Thủy khiến hắn lặng thầm. Ngày chia tay với cụ, cũng là ngày Thủy lên đường vào Vinh nhập học. Lòng nặng trĩu nỗi buồn. Chỉ có một đốm sáng xa xa: - Vinh là quê hương của thầy Huyên, biết đâu có ngày sẽ được gặp lại thầy. Nghĩ thế nên Thủy lại nghĩ: - Khi vào tới trường mình sẽ xin học toán, sau này cụ có biết thì chuyện đã rồi. Khi trình quyết định cho phòng Tổ chức Thủy bày tỏ nguyện vọng ấy. Nhưng ông trưởng phòng Tổ chức đưa cho Thủy một tấm giấy bằng bàn tay, có đóng dấu, ghi rõ: Đinh Công Thủy lớp 1C văn và ông trả lời rành rọt: - Đó là ý kiến của ông cụ thân sinh, của anh. Thủy trở thành sinh viên văn, rồi giáo viên văn từ ấy. Sự chuyển đổi một sở thích, một bộ môn khoa học không phải chuyện dễ dàng. Thủy phải mất nhiều năm tháng tự học. Hắn đọc sách từ hệ thống lý luận, đến những tác phẩm cụ thể, những tác phẩm liên quan đến chương trình. Đối với hắn mỗi bài giảng là một bài toán. Bao giờ hắn cũng đọc trước những bài văn bài thơ trong sách giáo khoa. Đọc rồi suy nghĩ đến tận cùng đến lúc không còn cách nào bản thân hắn có thể suy nghĩ hơn nữa. Đến lúc đó mới đọc giáo án của bạn bè, những bài viết của các nhà văn nhà thơ về án văn ấy để tự mình đối chiếu giữa mình với người, nhận ra chỗ được, chỗ chưa được của mình mà cố gắng. Những bài toán cụ thể ngày xưa đã chìm trong kỷ niệm nhớ thương để chuyển hóa thành việc khám phá, cách bố trí bài giảng, lối diễn đạt trong những giờ văn của Thủy hôm nay. Cuối cùng Thủy cũng trở thành một giáo viên văn thực thụ. Năm 1990, Đinh Công Thủy được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo ưu tú. Nhà giáo ưu tú thì nhiều, nhưng hầu hết là các vị lãnh đạo từ hiệu trưởng trở lên, giáo viên đứng lớp thật hiếm. Trong ngày vui ấy, anh em bạn bè học sinh đến chia vui. Tiếng cười tiếng nói đầy ắp một gian nhà nhỏ. Năm ấy Đinh Công Thủy 45 tuổi. 26 năm đi dạy. 5.000 học sinh đi qua trong cuộc đời. Trên dọc đường ấy 24 học sinh giỏi đạt giải quốc gia Thủy đã cố gắng bồi dưỡng giờ đây nhiều em đã thành danh vượt xa anh rất nhiều. Thật hạnh phúc khi nghĩ về sự trưởng thành của các em. Trong ngày vui ấy vẫn thấy bồn chồn như chờ đợi một nỗi gì. Thủy muốn cầm lại bàn tay của người cha thân yêu, người đã mong muốn anh đi sư phạm văn. Cầm lại bàn tay bà thân mẫu, người đã cho anh hình hài trí óc. Nhưng không thể nào. Cụ ông đã hy sinh trong cuộc chiến đấu chống Mỹ ở miền Nam vào ngày anh bắt đầu đi dạy. Cụ bà cũng đã yên nghỉ. Biết chắc rằng không thể nào có nhưng anh vẫn có cảm tưởng như thầy Tô Thế Huyên sắp đến. Thủy bâng khuâng nhìn ra trước ngõ. Năm 2005 Thủy thực hiện một giờ thao giảng thể nghiệm giảng dạy theo phương pháp mới: - với phương hướng đậm nhạt, phát triển tư duy cho học trò. Có đông đảo giáo viên trong tỉnh, một số cơ quan báo chí đến dự.
Hôm ấy Thủy giảng chùm thơ mùa thu của Nguyễn Khuyến. Sau giờ giảng là buổi trao đổi, rút kinh nghiệm. Có nhiều ý kiến đóng góp phong phú, nhưng có một ý kiến làm cho Thủy bồi hồi. Một đồng nghiệp lâu năm trong nghề phát biểu: - văn chương vốn là chuyên của tâm hồn, rất khó nắm bắt. Thầy Thủy đã nắm bắt được linh hồn của chùm thơ mùa thu. Khó hơn là chuyển tải được những điều khó nắm bắt ấy thành những lời giảng nhẹ nhàng, bình dị, trong sáng. Gieo vấn đề, gợi mở để cho học sinh tự cảm nhận những bài thơ. Bài giảng được trình bày chặt chẽ như một bài toán. Thủy kịp kìm giữ nhưng giọt nước mắt chực trào ra. “Thầy vẫn sống trong tôi, ở bên tôi”. Thì ra những giờ giảng bình dị, có sức khơi gợi ngày xưa của thầy đã ẩn chứa phía sau bao nhiêu tình cảm, trí tuệ, công phu, bản thân mình phải đi gần suốt cuộc đời dạy học mới nhận ra điều ấy.
******
Sau mùa hè 1971, cô giáo Oanh, cháu thầy Huyên chuyển về Nghệ An. Cô giáo hứa khi có địa chỉ chính thức sẽ viết thư báo lại địa chỉ của thầy. Nhưng rồi chờ mãi không thấy. Đến nay, xa thầy đã trọn 45 năm. Thủy cũng chưa có dịp nào trở lại trường học sinh miền Nam Chương Mỹ, Hà Đông. Nhưng kỷ niệm còn giữ trong giờ học đầu gặp thầy, những giờ giảng như có sức gọi dậy, đánh thức, khơi nguồn của thầy, nỗi cảm động, hồi hộp, run run khi được thầy gọi biểu dương trước lớp, những lời căn dặn của thầy trước giờ phút chia tay… Trong khuôn viên nhỏ hẹp của một lớp học, một mái trường nhưng nó như một thế giới riêng biệt vẫn gọi Thủy trở về ngay cả trong niềm vui và những lúc cay đắng nhất của cuộc đời. Thuỷ mong được gặp lại thầy để báo cáo lại những cố gắng nhỏ nhoi mà hắn đã làm được trong những ngày xa cách. Để thưa lại với thầy đáp số của một bài toán: - Những gì tôi có được hôm nay phần lớn là nhờ thầy. Một niềm cảm thông thương mến, một giờ giảng, một lời khuyên… những thay đổi quyết định trong đời người nhiều khi được bắt đầu từ những nguyên nhân bình dị như thế./.
Quy Nhơn, tháng 3/2006
Nhà giáo ưu tú Trương Tham
Giáo viên Trường THPT Trưng Vương - Quy Nhơn |
Văn thơ
0 Góp ý:
» Để gởi góp ý mới, bạn cần đăng ký 1 tài khoản tại đây !
<< Trở về